Cultuurmakelaar aan het woord: Eléon de Haas

Eléon de Haas werkt al geruime tijd als cultuurmakelaar bij verschillende gemeentes en is medeontwikkelaar van de cursus Bruggenbouwer in Cultuur. Waarom zijn kunst en cultuur zo belangrijk voor de samenleving en wat leren de cursisten? 
Is de kijk op kunst en cultuur in de loop der jaren veranderd?
‘Ik werk al geruime tijd als cultuurmakelaar bij verschillende gemeentes en in mijn functie heb ik gezien hoe de kijk vanuit de overheden op kunst- en cultuurdeelname zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld. Voorheen hadden kunst en cultuur vooral een artistieke waarde. Het publiek moest zelf maar betalen voor wat het mooi vond. Kunst en cultuur werden gezien als een luxegoed. Tegenwoordig is er meer oog voor de economische en vooral ook maatschappelijke waarde. Het uitgangspunt is nu dat iedereen de kans moet hebben om in aanraking te komen met kunst en cultuur en bij voorkeur deel te nemen. Dat zie je ook terug in de beleidsnota’s van de rijksoverheid, provincies en gemeenten. Om de cultuurdeelname te stimuleren zijn er intermediairs nodig. De verwachting is ook dat de inzet van de bruggenbouwers in cultuur zoals cultuurmakelaar en cultuurcoaches zal toenemen.’

Wat is er anders voor de huidige generatie? 
‘Jongeren willen zich liever niet voor langere tijd ergens aan verbinden. Vroeger was je bijvoorbeeld je hele leven lang lid van een vereniging. Dat is nu niet meer zo. Jongeren willen wel betrokken zijn, ook wel als vrijwilliger, maar ledenwerving vraagt nu om een andere aanpak. Ook in de kunstuitingen zie je verschillen. Er zijn veel nieuwe kunstvormen ontstaan zoals digitale kunstvormen, technisch creatieve ontwerpen, 3D-printen en content creators.’

Welke rol speelt een cultuurmakelaar of cultuurcoach?
‘Een cultuurmakelaar of -coach speelt een belangrijke rol in het stimuleren van kunst- en cultuurdeelname door o.a. het verbinden van de betrokken partijen. Maar je kunt ook denken aan hulp bij het opstellen van het gemeentelijk cultuurbeleid. Of: het aanjagen van culturele initiatieven en het verbinden en versterken daarvan. Zij zijn in staat om de financiering en middelen toegankelijker te maken, om kennis te delen en om de samenwerking tussen de partijen te stimuleren. In de nieuwe cursus krijgen mensen handvatten om die rol te kunnen vervullen.’

Hoe belangrijk is de cultuurmakelaar en/of -coach?
‘Door de hernieuwde waardetoekenning van kunst en cultuur is ook de rol van cultuurmakelaars en -coaches groter geworden. De Provincie Overijssel erkent die waarde en draagt daarom niet alleen bij aan de financiering maar ook aan enkele inhoudelijke onderdelen. Windesheimdocent Bert Sleijster die ook nauw was betrokken bij de ontwikkeling, is expert op het gebied van fondsenwerving, sponsoring en sociaal ondernemen. Hij ziet dat tegenwoordig praktisch elke onderneming wel iets doet aan sponsoring of op een andere manier maatschappelijk actief is. Met name in de zakelijke wereld is er steeds meer waardering voor kunst en cultuur als een manier om werknemers duurzamer te kunnen inzetten. Kunst- en cultuurbeleid is dus zeker niet alleen iets van de overheid en de non-profit sector. We hebben die cultuurmakelaars en -cultuurcoaches in de toekomst daarom hard nodig.’

De cursus Bruggenbouwer in cultuur start op 10 september bestaat uit 14 lesdagen. De lessen vinden op dinsdagen en woensdagen plaats van 16.00 tot 18.00 uur en van 19.00 tot 21.00 uur. Tussen het middag- en avondcollege in krijgen de deelnemers een uitgebreide maaltijd.